Gamecovers nemen een belangrijke plek in binnen mijn nostalgische geheugen. Ik zie de voorkant van mijn allereerste eigen aankoop nog helder voor me. Om het beoordelingsvermogen uit mijn jeugd te toetsen heb ik gamecovers tussen 1983 en 2018 geanalyseerd. Ruim 50.000 kleuren later kan ik concluderen dat boxart op een aantal interessante punten is veranderd.
Meer gesproken verhalen horen? Abonneer je op onze podcast Laadscherm Voorgelezen
Intertoys Nijkerk, 1994. Een 10-jarige jochie met bloempotkapsel en een iets te grote bril staat voor een glazen display om een nieuwe NES-game te kopen. In zijn Teenage Mutant Ninja Turtles-portemonnee zit precies genoeg geld om één spelletje te kopen. Het is mijn allereerste aankoop ooit. Maandenlang heb ik klusjes gedaan om voor deze intens ingewikkelde keuze te staan.
De game die ik uiteindelijk kies? The Incredible Crash Dummies.
Deze aankoop deed ik – overduidelijk – niet omdat ik mij goed had ingelezen. Anno 2018 kun je nauwelijks een miskoop doen. Elk detail wordt voor de release vrijgegeven, besproken, uitgemeten en beoordeeld. Destijds moest ik het doen met mijn gebrekkige kennis van games. Geef me een opvallende gamecover en ik kocht het. Bijna een jaar lang spaarde ik voor een nieuwe game, om de beslissing vervolgens aan een vormgever over te laten.
Ze zeggen dat je een boek (en wellicht ook een game) niet op zijn kaft mag beoordelen, maar ik wist niet beter. Opvallend kleurgebruik kan de sleutel zijn tot een impulsaankoop, en met data-analyse hoop ik mijn miskoop van 24 jaar geleden te rechtvaardigen.
5.020 games van 14 consoles.
De inspiratie voor dit mini-onderzoek is een briljante visualisatie van filmposters. Wat daarin opvalt is de ontwikkeling van het zogeheten Orange & Teal-palet: een combinatie van de kleuren oranje en blauw die meeslepend, futuristisch en actief overkomt. Het is zo veelvoorkomend dat het een cliché is geworden.
Voor mijn eigen onderzoek heb ik alle gamecovers op de consoles van de drie grote fabrikanten (Nintendo, Sony en Microsoft) bekeken. Dat komt neer op 14 consoles (handhelds niet meegeteld), van 1983 tot en met 2018, met in totaal 5.020 gamecovers die in Launchbox Games Database te vinden zijn. Per game heb ik (via een methode genaamd Euclidische afstand) tien representatieve kleuren uitgekozen.
Het probleem met kleuren is dat je ze niet eenvoudig kunt sorteren. Komt blauw voor of na rood? Om de ruim 50.000 kleuren te analyseren, gebruik ik het zogeheten HSV-kleursysteem: Hue (tint), Saturation (verzadiging) en Value (waarde), die ik vervolgens aanvul met de Luminosity (lichtheid).
Enorm serieus onderzoek vergt enorm serieuze hypothesen. Ik probeer daarom de volgende verwachtingen te toetsen. Hierbij heb ik de Value overigens niet nodig.
- Mijn dataset – en mijn herinnering – begint met NES-games. Ik verwacht voornamelijk felle kleuren tegen te komen (Saturation).
- Rond 2005 herinner ik me veel ‘ernstige’ games met een donkere en duistere thematiek. Dat verwacht ik ook in de covers terug te zien (Luminosity).
- In films zie je een trend naar het Orange & Teal-palet. Ik verwacht dat ook in games terug te zien (Hue).
Nadat ik alle kleuren door mijn script heb gehaald, kom ik op de volgende conclusies uit.
Gamecovers worden fletser en grauwer
Hoe hoger de verzadiging van een kleur, hoe intenser de kleur. Sprankelende en frisse kleuren hebben dus een hoge verzadiging. Weinig verzadigde kleuren zijn grauw en flets: iets wat je liever niet hebt.
Wat blijkt? Tot halverwege de jaren 90 hoort een derde van de kleuren in de dataset bij deze meest verzadigde kleuren. Maar vanaf 1995 gebeurt er iets opmerkelijks: kleuren op gamecovers worden minder verzadigd (dus ze zijn minder intens).
Als gamecovers in jouw herinnering dus meer opvielen vanwege knallende kleuren, dan kun je het wel eens bij het rechte eind hebben.
Gamecovers worden niet duisterder
Vanwege de eerste hypothese had ik ook verwacht om meer donkere kleuren aan te treffen. Grauw en flets kun je namelijk ook met donkere kleuren associëren. Dat blijkt echter niet te kloppen. Er worden zelfs iets minder donkere kleuren op gamecovers gebruikt. Dat was geheel tegen mijn verwachtingen in.
Games uit mijn jeugd voelen namelijk luchtig en speels. En pas sinds de introductie van de Playstation 1 speelde ik met regelmaat duistere, donkere en ‘volwassen’ games. Mijn verwachting was dat ik daar ook iets van zou terugzien op gamecovers, maar het tegendeel blijkt waar.
Gamecovers zijn altijd al filmisch geweest
Dit was de lastigste analyse: waar houdt de kleur oranje op, en waar begint rood? Met behulp van een aantal lijstjes heb ik een ruwe verdeling gemaakt die een aardig beeld geeft van hoofdkleuren.
De geschiedenis van gamecovers is niet zo uitvoerig als die van filmposters, dus de ontwikkeling van kleurpaletten is eveneens niet uitgebreid te volgen. Als je moet uitgaan van deze analyse van ruim 30 jaar gamecovers, dan zie je dat het Orange & Teal-palet altijd al een rol heeft gespeeld binnen gamedesign.
De kleuren oranje en rood zijn het meest dominant. Deze aanverwante tinten vormen bijna de helft van alle representatieve kleuren. Dat betekent niet dat de helft van het oppervlak van gamecovers uit die kleuren bestaat. Deze kleuren komen simpelweg op de meeste covers voor, en hebben vaak meerdere variaties zodra ze op een cover staan.
Minder sprankelend, en altijd filmisch
Als je gamecovers per se wil definiëren als filmisch door een kleurenpalet, dan zijn ze dat al sinds 1983. Door de volledige analyse zie je deze dominante kleuren terugkomen. En hoewel de kleuren op de voorkant van het doosje iets lichter zijn geworden, zijn ze wel minder sprankelend en fris. Of positief verwoord: vroeger viel een game meer op door verzadigde kleuren.
Daarmee blijft mijn jeugdherinnering gelukkig voor het grootste deel overeind. De intense kleuren waardoor ik als 10-jarig ventje werd verleid, zie ik als volwassen persoon iets minder vaak terug in de winkelschappen – of eigenlijk de webshops waar ik tegenwoordig mijn games koop.
Maar alle data-analyses ten spijt voel ik me nog steeds niet oké over de aanschaf van Incredible Crash Dummies.