‘Ik weet wat je denkt: waarom blijven opstaan, elke dag, ook al gaat je leven nergens heen?’ Door de weinig hoopvolle woorden die je welkom heten in Actual Sunlight weet je al gelijk: dit wordt geen vrolijke game.
Meer gesproken verhalen horen? Abonneer je op onze podcast Laadscherm Voorgelezen
Het gebeurt niet vaak dat een spel me met zo’n zwaar en deprimerend gevoel achterlaat als deze indiegame van een paar jaar terug. Actual Sunlight is een grimmig portret van een man, Evan Winter, die compleet vastzit in zijn leven en nergens meer hoop in ziet. Hij sleept zich elke dag zijn bed uit, zit zijn tijd uit op zijn werk, en gaat daarna naar huis om daar de hele avond te gamen. Elke dag is hetzelfde, niks maakt hem gelukkig en hij voelt zich machteloos om daar iets aan te kunnen veranderen.
Het is te laat voor hem, vindt hij zelf. Hij is ergens in de dertig en het is vrijwel onmogelijk om nog een ander vak te gaan leren. Wanneer zou hij dat moeten doen, en van welk geld? Hij walgt van zichzelf en zijn lichaam, en heeft te weinig positieve energie om daar iets aan te doen. Door zijn gebrek aan zelfvertrouwen durft hij nauwelijks met vrouwen te praten. Wie tussen de regels door leest, ziet dat er wel eens iets is gebeurd met een vrouwelijke collega, maar dat was meer uit een soort wederzijdse depressie dan daadwerkelijke aantrekkingskracht. Elke dag moet Evan vechten tegen zijn suïcidale gedachten.
Donderwolk
Het is aangrijpende materie, zeker voor iemand die zelf met depressieve buien en een slecht zelfbeeld heeft geworsteld. Ik voelde Evans pijn, ik wist precies wat hij meemaakte. Elke dag is hetzelfde, niets maakt je vrolijk en je bent niet bij machte om daar wat aan te doen. Je bent verloren in een zwarte spiraal die al je energie naar beneden trekt.
Na het uitspelen van de game had ik de hele dag een donderwolk boven mijn hoofd en een zwarte put in mijn maag. Dat verbaasde me. Ik speel wel vaker games met zware onderwerpen, maar bijna nooit weten ze me zo te raken. En gekker nog: ik kon de vinger er niet opleggen waarom juist dit spel dat gevoel bij me losmaakte. Dus nam ik contact op met de maker van de game, Will O’Neill, en vroeg hem wat zijn werk nou zo anders maakt.
“Er zijn zeker andere mensen die de geestelijke gezondheid behandelen in games, maar waarschijnlijk niet vanuit zo’n grimmig en troosteloos perspectief als ik dat doe,” schrijft hij me via e-mail. “Ik denk dat veel mensen die games maken over geestelijke gezondheid dat proberen te doen vanuit een therapeutisch of ogenschijnlijk positief perspectief – ze willen dat hun games mensen aanmoedigen om begeleiding, medicatie of een andere vorm van hulp te zoeken voor hun geestelijke problemen.”
“Dat staat in contrast met Actual Sunlight, dat ik maakte als een kunstwerk. Ik wilde een zo echt mogelijk beeld van depressie maken, zonder compromissen, vanuit mijn eigen, autobiografische perspectief.”
Hoop
Wanneer ik zijn antwoord lees, valt alles ineens op zijn plek. De reden dat Actual Sunlight zo’n indruk op me maakt, is omdat het totaal geen hoop biedt. Het is niet uit op een happy ending, of een twist waardoor Evan ineens toch plezier uit zijn leven haalt. Het is wat het is: een portret van een depressieve man die er geen heil meer in ziet.
Het is voor mij zo makkelijk om voor te stellen hoe mijn leven eruit had kunnen zien als dat van hem. Ik heb periodes gehad dat ik alles en iedereen bij me weg wilde duwen, zodat ik door niets pijn gedaan kon worden. Als dat was gebeurd, was ik ook een Evan geworden. Om in deze game te zien hoe zo’n leven was geweest, is ontzettend confronterend. Dat er geen vrolijk einde bijhoort, geeft dat extra kracht.
Ik zou daarom bijna willen zeggen dat je deze game niet moet spelen als je worstelt met soortgelijke gevoelens. Maar dat zou niet goed zijn, want juist door die duisternis heeft Actual Sunlight een bijzondere schoonheid in zich.
O’Neill heeft in ieder geval veel berichten gekregen van mensen die wat hebben gehad aan zijn game. “Ik heb van veel mensen gehoord die het waardeerden. Ik heb ook gehoord dat veel mensen het een empathisch en zelfs hoopvol spel vinden.”