Ik dacht dat ik me met een vr-bril lekker zou afzonderen, maar het tegenovergestelde blijkt waar te zijn. Het is juist hartstikke gezellig in virtual reality.
Meer gesproken verhalen horen? Abonneer je op onze podcast Laadscherm Voorgelezen
Mijn vriendin krijg ik met geen mogelijkheid enthousiast over virtual reality. Zij vreest een Black Mirror-achtige toestand waarin iedereen zich terugtrekt op zijn eigen virtuele eiland. Waarom zou je je huis nog opknappen als je virtuele huis gigantisch is? Waarom zou je nog met mensen afspreken of uitgaan als de virtuele realiteit je alle mogelijkheden geeft?
Ik snap die angst, echt waar. Maar volgens mij werkt vr juist niet vervreemdend. Het brengt me dichter bij mensen. Dat heeft alles te maken met het gevoel van aanwezigheid dat je kunt krijgen in virtual reality. Daardoor heb je, veel meer dan in gewone multiplayergames, het gevoel dat je iets echt samen aan het doen bent.
Virtueel ruimteschip
In de game From Other Suns sta ik bijvoorbeeld met twee vrienden op het dek van een ruimteschip. Overal waar ik kijk zie ik de metalen wanden van ons schip en de consoles waarmee we het vaartuig besturen. Door de ramen zie ik het oneindige universum. Ik loop een rondje en bekijk onze motor, ik breng een bezoekje aan onze dokterspost en ik zoek wapens uit voor onze volgende missie.
Ik ga helemaal op in deze virtuele ruimte. Als er op dit moment iemand thuis zou komen en me op mijn schouder zou tikken, zou ik me waarschijnlijk wild schrikken. Maar helemaal afgezonderd ben ik niet. Als ik mijn hoofd draai, zie ik mijn twee vrienden naast me staan. Ik hoor hun stemmen, ik praat terug en heb totaal het gevoel dat we samen in deze niet-bestaande omgeving rondlopen. Ik ben niet alleen en afgesloten van de wereld, maar juist heel erg samen met hen. Een beetje zoals ik vroeger ruimtescheepje speelde met een vriend in de zandbak, maar dan anders.
Noem het geen pingpong!
De vr-game die ik op dit moment het meeste speel is Eleven: Table Tennis VR. Stel je daar geen grootse vr-werelden bij voor, het is echt gewoon tafeltennissen. Maar het voelt precies als tafeltennis in het echt. De Touch-controller in mijn hand is ongeveer even zwaar als een batje. Ik moet precies hetzelfde bewegen en de bal stuitert op dezelfde manier als bij de echte sport. Het is bijna een één-op-één overzetting. Ik ga er daardoor zo in op, dat ik bijna onderuit ga na een verloren punt omdat ik op de tafel probeer te leunen. Maar ja, die tafel is er in het echt natuurlijk niet.
Waarom koop je dan niet gewoon een tafeltennistafel, hoor ik je vragen. Allereerst omdat daar geen plek voor is in mijn huis. Maar ook omdat ik het zo kan opnemen tegen tafeltennissers over de hele wereld. En ook in deze game geldt: ik heb het gevoel dat ze echt tegenover me staan. We zeggen elkaar gedag en zwaaien naar elkaar en ik hoor mijn tegenstander luid schrikken als ik een prachtig geplaatste bal net over het netje uitvoer. Gaat een rally lang door, dan hoor ik hem hijgen van inspanning. En hij mij waarschijnlijk ook.
Filmpje pakken
Je voelt elkaars aanwezigheid in vr. Dat levert interessante situaties op, zoals met het programma Bigscreen. Hiermee kun je samen in een virtuele bioscoopzaal zitten en met elkaar naar hetzelfde, gigantische scherm kijken. Zo kijk je bijvoorbeeld samen een film of serie, of speel je een game op dat grote scherm. En omdat je de anderen naast je ziet zitten en ook naast je hoort praten, voelt het net alsof je bij elkaar bent.
Het kan de toekomst worden van sociale interacties op momenten dat je niet fysiek bij elkaar aanwezig bent. Dan moet vr wel eerst wat toegankelijker worden. Maar als de virtuele wereld betreden zo makkelijk wordt als een zonnebril op je neus zetten, zou dit een uitstekende manier kunnen zijn om tijd met elkaar door te brengen.
Harassment
Dat gevoel van aanwezigheid kent echter ook zijn gevaren, vooral op het gebied van veiligheid. Online pesterijen zijn al aan de orde van de dag in normale multiplayergames. Wie een avondje met willekeurige mensen speelt, krijgt meermaals scheldpartijen om zijn oren. Laat staan als je een vrouw bent, want het seksisme tiert nog welig in online spellen.
In virtual reality is dat allemaal nog wat confronterender, juist omdat je het gevoel hebt dat je er echt bent. Scheldpartijen zijn tot daar aan toe, maar als iemand iets te dichtbij je komt staan, voelt dat in vr net zo ongemakkelijk als in het echt. En het erge is dat je er niks aan kunt doen: je kunt iemand niet wegduwen, omdat hij niet echt voor je staat.
Ikzelf vond het al vervelend toen een tegenstander vlak voor mijn neus ging staan in de game Brass Tactics, een strategiegame waarin je troepen moet aansturen. Het was een laffe move om mij het zicht op het speelveld te ontnemen, maar het voelde veel ongemakkelijker dan dat. Daarom speel ik dat soort spellen nu nog uitsluitend met mensen die ik ken. En speel ik online alleen games waarbij je niet bij elkaar in de buurt kunt komen, zoals tafeltennis. Je zult geen grote verbeelding nodig hebben om te bedenken wat vrouwen allemaal wordt aangedaan in deze virtuele ruimtes.
Dit is iets dat absoluut moet worden opgelost voordat vr kan doorbreken als sociaal platform voor iedereen. Gelukkig zijn er voor een game oplossingen te bedenken die in het echt onmogelijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan een doorzichtig schild dat je om jezelf heen kunt zetten om mensen buiten je personal space te houden. En er zijn ongetwijfeld nog andere mogelijkheden die slimmere mensen dan ikzelf, gaan verzinnen.
Tot die tijd geniet ik ervan om met mijn vrienden samen te spelen en op avontuur te gaan. Als zij de loop van een geweer vlak onder mijn neus schuiven, weet ik tenminste dat ze een grapje maken. Toch, jongens?