Op 25 december kan een kerstvertelling niet ontbreken. Wij ontheiligen voor de gelegenheid Charles Dickens’ klassieker A Christmas Carol, met in de hoofdrol EAbenezer Scrooge.
Meer gesproken verhalen horen? Abonneer je op onze podcast Laadscherm Voorgelezen
Het is Kerstavond en EAbenezer Scrooge zit in zijn kantoor. Op de gevel prijken de letters EA, voor Electronic Arts. Toch gaat het Scrooge al lang niet meer om de kunst. Maar de naam is bekend en het is hem om het even, zolang er maar geld te verdienen valt. EAbenezer is namelijk het toonbeeld van hebberigheid. Jaren geleden kwam hij er achter dat hij de games die hij maakt niet één keer kan verkopen, maar verschillende keren. Eén keer in de winkel, en dan nog tal van keren in kleine stukjes als de mensen het spel al hebben.
Steeds als Scrooge’s hardwerkende ontwikkelaars iets leuks hebben bedacht om in een nieuw spel te stoppen, leven de doffe ogen van EAbenezer op met gierigheid. “Dat kunnen we mooi los verkopen!”, kakelt EAbenezer tegen zijn personeel, die hun ontwerpen bijna niet meer durven te laten zien. Weken geleden hadden zijn mensen kerstpakketten gemaakt, die de voetballers in FIFA, de auto’s in Need for Speed en de personages in Star Wars Battlefront allemaal in kerstsfeer zouden steken. “Een cadeautje voor onze trouwe klanten m’neer”, had een jonge medewerker met een vrolijk gezicht en rode wangen gezegd. “Wéggeven?!”, had EAbenezer geroepen. “Bah, nonsens! Kerstmis is er juist om geld aan te verdienen, het is nergens anders goed voor.”
En dus had EAbenezer de roodwangige jongen beteuterd weggestuurd en de kerstpakketten voor 5,99 per stuk als lootbox te koop gezet. Nu, laat op Kerstavond, kijkt EAbenezer in zijn verlaten kantoorgebouw hoe het geld binnenstroomt. “Zie je wel, alleen goed om geld aan te verdienen”, mompelt hij tegen zichzelf. Met tegenzin had hij zijn personeel vrij gegeven voor kerst, ze moesten zich maar terugverdienen met nog meer lootboxes en dure dlc. EAbenezer sluit zijn computer af, zet zijn hoge hoed op, slaat zijn mantel om en loopt de mistige kou in. Geen witte kerst dit jaar.
De waarschuwing
EAbenezer komt thuis met een onbestemd gevoel. De kassa rinkelt, hij verkoopt meer lootboxes dan ooit en toch knaagt er iets. Hij wuift het weg en besluit één van zijn spellen op te starten. Hij kiest Need for Speed Payback. “Ik hou er wel van om terugbetaald te worden”, lacht EAbenezer in zichzelf. Op het laadscherm prijkt het logo van de ontwikkelaar, Ghost Games. Twee seconden, vier seconden, misschien wel dertig seconden. Net als EAbenezer zuchtend op wil staan, schiet het spookje van het logo uit zijn tv.
“Ik ben hier om je te waarschuwen, EAbenezer!”, zegt het spook met ijzige stem. Niet langer een plat tekenfiguurtje, maar een angstaanjagend spook, geketend met duizenden kettingen. “Luister naar mij, maak niet de fout die ik maakte”, gebarend naar de kettingen. EAbenezer volgt de ketens en ziet dat aan het eind van elke ketting een lootbox bungelt. “Ik was te hebberig en moet nu voor eeuwig ronddolen en mijn ziel verkopen, microtransactie voor microtransactie.”
“Je kan drie geesten verwachten”, gaat het spook door. “Daar heb ik helemaal geen trek in!”, zegt EAbenezer. “En toch, zonder het bezoek van de geesten zul je mij achterna gaan”, waarschuwt de geketende gestalte onder het laken. “Luister naar hen, EAbenezer, misschien het voor jou nog niet te laat.”
Plots is de kamer leeg en ziet EAbenezer weer het spookje van Ghost Games op zijn tv. “Bah, nonsens”, wil hij zeggen, maar de eerste lettergreep stokt in zijn keel. Meer geschrokken dan hij toe zou willen geven, gaat hij naar bed.
De Geest van voorbijgegane Kersttijden
EAbenezer ontwaakt in het pikdonker. Buiten slaat de klok twaalf uur. “Vreemd”, denkt hij. “Ik zou toch zweren dat ik na middernacht naar bed ben gegaan. Heb ik dan een hele dag geslapen?” Net op het moment dat hij voor het eerst in jaren aan zijn eigen geestelijke gesteldheid begint te twijfelen, vult de kamer zich met wit licht. Instinctief kijkt EAbenezer naar de telefoon op zijn nachtkastje, maar die is uit. Een snelle blik op de tv aan de muur; zwart.
Dan ziet hij het. Aan zijn voeteneind zweeft een bol licht, niet groter dan een knikker. De bol wordt groter, minder fel en neemt een andere vorm aan tot er een vreemde, transparante verschijning in zijn kamer staat. Klein als een kind maar met het lange grijze haar van iemand die honderd levens heeft geleefd. Een glad gezicht maar niets van jeugdigheid.
“Bent u de Geest waarvoor ik gewaarschuwd ben?”, vraagt Scrooge met schrik in zijn stem. “Dat ben ik”, zegt de geest. “Ik ben De Geest van voorbijgegane Kersttijden. Van uw Kersttijden om precies te zijn. Nu, ga met mij mee, want het is niet de bedoeling dat dit een heel boek wordt”, zegt de Geest met een knipoog, alsof hij naar iemand achter EAbenezer kijkt.
De Geest neemt de hand van EAbenezer, beent naar de blinde muur in zijn slaapkamer en samen lopen ze er dwars doorheen. Nog geen seconde later staan ze in een licht besneeuwd park, in de middagzon. EAbenezer lijkt niet erg aangedaan door het stukje magie. “Oh, meestal schrikken ze meer als ik dat doe”, zegt de Geest. “Dit is toch net als in Harry Potter op dat station, daar heb ik iets van acht games van laten maken”, zegt EAbenezer, die met zijn lege rechtervuist zwaait alsof hij iets vasthoudt. “Flipendo!”
De Geest negeert dat en leidt EAbenezer naar een speelgoedwinkel aan de rand van het park. Kerstmuziek klinkt en de gamessectie van de winkel is gevuld met onhandig grote kartonnen dozen, veel groter dan de enkele cd-roms die erin zitten. “Zoals je ziet zijn we in het jaar 2000”, zegt de Geest. Hij wijst naar een groepje kinderen bij de kassa, allemaal met één van die onpraktisch grote gamedozen in hun hand. The Sims, Red Alert 2, Theme Park Inc, FIFA 2001; ze rekenen af en gaan naar huis.
De Geest en EAbenezer kijken onzichtbaar toe hoe de kinderen de games spelen. Maanden verstrijken, maar de kinderen blijven vrolijk en stoppen hun nieuwe zakgeld regelrecht in hun spaarpot. “Zie je het verschil?”, vraagt de Geest. “Ik zie gemiste kansen, ja”, zegt EAbenezer. “Een hele game voor een vaste prijs, het lijkt wel liefdadigheid!”
“Een laatste bezoek”, zegt de Geest, en plots staan ze in het oude kantoor van EAbenezer.
Een groepje ontwikkelaars presenteert hun nieuwste vinding: het uitbreidingspakket. Een jonge EAbenezer houdt The Sims: Het Rijke Leven in zijn handen en vraagt zijn ontwikkelaars: “We hebben de Sims nog geen half jaar geleden uitgebracht, waarom komen jullie nu al met een nieuw deel?” “Maar snap het dan meneer”, zegt een grijnzende ontwikkelaar. “De mensen hebben het originele spel nodig om deze te spelen.” Het gezicht van de jonge EAbenezer licht voor het eerst op met die kenmerkende hebzucht. Een maniakale lach: “Maak er nog tien! Zo kunnen we nog jaren vooruit!”
“Geest, haal me hier vandaan”, zegt de oude EAbenezer, zichtbaar aangeslagen door zijn jongere zelf. De Geest knipt in zijn vingers, zegt wat woorden die EAbenezer niet meer kan verstaan en voor hij het weet wordt alles zwart.
De Geest van het Kerstfeest van Heden
Opnieuw ontwaakt EAbenezer in het pikdonker, opnieuw slaat de klok buiten twaalf uur. Voorbereid op wat komen zou, klimt hij uit zijn bed. Minuten verstrijken, maar het blijft donker. Maar dan: een streep licht van onder zijn slaapkamerdeur. EAbenezer loopt naar de deur, pakt de klink en een onbekende stem roept: “Kom je nog?”
Scrooge opent de deur, stapt zijn woonkamer in en treft een kerstachtig bostafereel. Waar zijn bankstel stond, ligt nu een boomstronk en daar bovenop zit een kerstman, maar toch ook niet. Het pak groen in plaats van rood, het gezicht baardloos en de jas net iets te ver open, zodat de borst van de Geest ontbloot is. “Heb je ooit zoiets raars gezien als ik?”, vraagt de tweede Geest met een geknepen stem die onder andere omstandigheden hilarisch was geweest.
“Ik ben de Geest van het Kerstfeest van Heden, ga met mij mee”, zegt de Geest met uitgestrekte hand. EAbenezer raakt hem met zijn vingertoppen aan en zijn vreemde woonkamer verdwijnt, om plaats te maken voor het besneeuwde marktplein op Kerstochtend. Kinderen rennen over staat met hun nieuwe speelgoed, tieners zitten binnen naast de haard met hun spelcomputer.
“Hé, dat is er één van mij”, wijst EAbenezer naar een geopende spelverpakking in één van de huizen. Maar het kind zit niet tevreden te gamen. Hij wacht af tot het spel zijn updates heeft geïnstalleerd, om na drie kwartier eindelijk aan de slag te gaan. Een paar minuten later staat hij op en vraagt zijn moeder om haar creditcard. “Maar je hebt net een nieuw spel!”, zegt ze. “Ja maar ik wil de Kerst-lootbox ook hebben”, zegt het kind. “Goed, maar geen nieuwe games meer de rest van deze maand”, zegt zijn moeder.
“Ik wil je nog wat laten zien”, zegt de Geest van het Kerstfeest van Heden met zijn vreemde stem. EAbenezer is door het aanzien van zijn kerstverkopen in een betere bui en moet een lach onderdrukken. Een fractie later is het avond en staan ze bij een kerstdiner. Een grote kalkoen staat midden op een tafel die is omringd door vrolijke mensen. EAbenezer herkent de roodwangige jongen die de kerst-lootboxes bedacht en ziet ook dat de rest van de feestvierders uit zijn personeel bestaat.
“Gelukkig is EAbenezer er niet bij”, zegt er één. “Die is toch veel te gierig voor een Kerstdiner”, zegt de ander. “Er kan niet eens een kerstpakket vanaf.” Scrooge ziet toe hoe zijn personeel zonder hem veel vrolijker is dan op kantoor en hoort hoe ze klagen over hun werk. “Ik denk er aan om een eigen gamestudio op te richten”, zegt de roodwangige jongen. “Ik noem het Tiny Game en ik ga alleen maar games ontwikkelen die ik echt wil maken.” Gesterkt door de zorgeloosheid van het diner en de vloeiende alcohol sluit de rest van het personeel zich bij de jongen aan.
De Geest van het Kerstfeest van Heden keert zich naar EAbenezer. “Ze kunnen niet maken wat ze willen. Je maakt je mensen ongelukkig, maar bedenk wat er gebeurt met de spellen die Tiny Game zou willen uitbrengen. Weet je nog wat die moeder tegen haar kind zei? “Goed, maar geen nieuwe games meer de rest van deze maand.” Het is één van jouw lootboxes of een hele game van Tiny Game.
En terwijl EAbenezer de woorden op zich laat inwerken, wordt het alweer zwart om hem heen, verstomt het drankgelag en voelt hij nog net zijn hoofd op zijn eigen kussen vallen.
De Geest van Toekomstig Kerstmis
Weer wordt EAbenezer wakker in het donker, maar dit keer is er geen klok te horen. Het is doodstil en Scrooge durft zich niet te verroeren. Met de lakens opgetrokken tot zijn puntneus tuurt hij de donkerte van zijn plots ijskoude slaapkamer in. Dan verschijnt er een enkele spierwitte hand, omringd door een witte gloed. Toch raakt het licht niets in de kamer.
EAbenezer voelt een drukkende angst, maar staat toch voor de derde keer op in die lange, vreemde nacht. Dichterbij ziet hij achter de witte hand een gedaante in het zwart, een gelaat niet zichtbaar onder een zwarte capuchon. “Ben u de derde geest?”, vraagt EAbenezer? De Geest knikt enkel, gebaart Scrooge om voor te gaan en legt zijn lange vingers op zijn schouder.
Ze verschijnen bij het kantoor van EA. Een stoet werknemers komt met kartonnen dozen onder de arm naar buiten gelopen. “Ik heb verdomme niks meer”, zegt er een. “Hoezo had die ouwe gek niks geregeld?”, klaagt de ander. Verderop herkent EAbenezer het gezelschap van het kerstdiner van de Tweede Geest. Het lijkt alsof ze iemand troosten. Het is de jongen met de rode wangen, die met gebogen hoofd en betraande ogen naar de stoep staart. “Mijn droom kapot. Tiny Game bestond nog maar amper en nu is het dood.” Om hem heen vervloeken mensen de naam van EAbenezer.
Scrooge voelt iets dat hij al jaren niet heeft gevoeld. Hij heeft meelij met de roodwangige jongen en vraagt de Derde Geest: “Heb ik dat gedaan?”. De geest knikt, zwijgt en legt zijn hand weer op de schouder van EAbenezer.
Nu verschijnen ze aan een mistige bosrand, bij een roestig hek. De avond valt en de Derde Geest gebaart EAbenezer hem te volgen. Ze lopen langs scheve grafzerken, de namen uitgewist door het overgroeide mos en de onverschilligheid van (een gebrek aan) bezoekers. Aan het eind van de begraafplaats staat een groep mensen, verlicht door een enkele lantaarn.
“… en dus begraven we hem hier, omdat hij geen familie had, geen vrienden en slechts een handvol bekenden die de moeite heeft genomen om te verschijnen”, hoort EAbenezer een pastoor zeggen voordat die een handvol aarde in het rechthoekige gat voor hem gooit. Eén van de gegadigden volgt zijn voorbeeld en zegt tijdens het gooien van het zand: “Ik zal hem niet missen, oude gierigaard.” De volgende gooit ook wat zand en zegt: “Als er geen gratis lunch was, zou ik niet eens gekomen zijn.” Een derde zegt na het gooien: “Ik vind dit eigenlijk nog best een opkomst voor zo’n vrek.”
“Wat een troosteloosheid, wat een misère”, zegt EAbenezer tegen de Derde Geest. Die blijft zwijgen en gebaart naar het gezelschap. Het gaat zo nog even door en EAbenezer kijkt de Derde Geest teneergeslagen aan: “Wat een narigheid, kunnen we niet gaan?” De geest schudt zijn gehulde hoofd en wijst met zijn spierwitte hand naar het gezelschap dat het graf nu verlaat. EAbenezer herkent in de dichte mist nu pas de gezichten van zijn concurrenten, andere grote speluitgevers.
Opnieuw wijst de geest met zijn witte hand, nu naar de grafsteen die achter de vertrekkende pastoor stond. Op de steen staat geschreven:
HIER RUST EABENEZER SCROOGE
–
Mijn grafkist is ’s werelds duurste lootbox baby!
“Nee dat niet!”, brengt EAbenezer uit. “Geest, zeg dat het niet waar is! Geeft niemand dan om mij? Heb ik enkel teleurgesteld, is mijn dood slechts een opluchting? Ik wil die man niet zijn, ik wil zo niet eindigen! Staat deze toekomst vast, of kan ik mij nog beteren? Geest, oh goede geest, geef mij nog een kans. Laat deze nacht een les voor mij zijn. Ik zal het Kerstfeest in mijn hart sluiten, leren van wat u en uw broeders mij hebben getoond.”
Geknield zit EAbenezer voor de Derde Geest, smekend, huilend. Snikkend pakt hij de witte hand van de geest, die zich losrukt. Daarmee lost het mistige kerkhof rond EAbenezer op, tot hij rillend in de duisternis in slaap valt.
Het eind van het verhaal
EAbenezer wordt wakker, maar deze keer is het niet meer donker. Hij knippert met zijn ogen, schiet overeind en zegt: “Verleden, Heden, Toekomst, drie geesten geven mij een nieuwe kans!” Hij springt op en snelt naar het raam, waarachter dikke sneeuwvlokken naar beneden dwarrelen. “Een witte kerst!”, brengt EAbenezer vol blijdschap uit.
Hij kleedt zich aan: hoed, cape, rode sjaal, en huppelt zowat naar zijn kantoor. Met zijn hoge hoed nog op roept hij naar de paar werknemers in het pand: “Maak alle lootboxes gratis! Geef alle dlc die we hebben voor niets weg! Een fijne kerst allemaal!” EAbenezer laat zijn personeel met stomheid geslagen achter.
Hij rent door naar het kerstdiner dat de Tweede Geest hem liet zien. En inderdaad, de roodwangige jongen en alle andere medewerkers zitten rond de kersttafel. “Mijn jongen, mijn lieve jongen”, zegt EAbenezer terwijl hij de rode wangen van de jongen bij elkaar drukt. “Ik heb nog eens nagedacht en die kerstpakketten van jou, die geven we gratis weg! Vanaf nu mag je maken wat je maar wil”, zegt EAbenezer. “Mogen jullie allemaal maken wat jullie willen, ík betaal!”, roept hij.
“Leve Tiny Games!”, roept de jongen. “Leve EAbenezer!”, roept de rest. “Leve het Kerstfeest”, roept EAbenezer. Hij voelt zich een nieuw mens en wil de kerst voor het eerst écht vieren. “Ook het kerstdiner is op mijn kosten, wacht ik licht meteen de keuken in”, roept EAbenezer over de tafel. Hij snelt naar de keuken, en bestelt bij de kok de grootste kalkoen die ze hebben, schalen groente en grote aardappelschotels.
Dan ziet hij vanuit zijn ooghoeken obers de borden en schalen van een andere grote tafel terug de keuken in brengen. Maar het vlees wordt niet weggegooid, en ook de overgebleven taart wordt bij elkaar gepakt. “Wat gaan jullie daar mee doen?”, vraagt EAbenezer benieuwd aan één van de koks, die begonnen is het vlees van de kalkoen te snijden om er gehakt van te draaien. “Weleens van oude wijn in nieuwe zakken gehoord?”, vraagt de kok. “Weggooien is zonde en we hebben er hard genoeg voor gewerkt.” EAbenezer krijgt een nieuwe twinkeling in zijn ogen.
Een paar maanden later en EAbenezer is geen enkele keer meer door de geesten lastiggevallen. Lootboxes verkoopt hij niet meer, maar het advies van de kok is hem bijgebleven. “Waarom steeds een nieuw spel maken om het in verschillende stukjes te verkopen, als we ook gewoon oude spellen opnieuw kunnen verkopen?”, had EAbenezer aan zijn personeel gevraagd. En zo kwam het dat EAbenezer nu trots met Burnout Paradise Remastered in zijn handen stond. Het prijskaartje? 60 euro.
EINDE