Even lachen voor het vogeltje terwijl de held zich in een kogelregen bevindt. Een sprong tien keer opnieuw doen voor het perfecte plaatje. Dat gebeurt er als game-ontwikkelaars besluiten een camera in hun spellen te stoppen.
Meer gesproken verhalen horen? Abonneer je op onze podcast Laadscherm Voorgelezen
Fotograferen in games is meer dan simpelweg een screenshot maken. De meeste gamecamera’s bieden de fotograaf meer vrijheid. Ze kunnen ineens om de hoofdpersoon heen draaien, flink uitzoomen of de lens een beetje laten kantelen. Staat de held in de weg, dan is er soms een mogelijkheid hem of haar onzichtbaar te maken. Voor de één is een wijd beeld van een stad al mooi genoeg, de ander vindt schoonheid in een afgelegen hoopje afval waar een ontwerper ooit op heeft zitten zwoegen.
Degenen die hier voldoening uit halen, zullen hun games vast op rare momenten hebben gepauzeerd – bijvoorbeeld halverwege een filmpje – om de perfecte foto te maken. Houd je je ogen open voor al het moois in de spelwereld, dan kan het zomaar gaan afleiden.
Terug voor de plaatjes
James Pollock maakt fantastische in-game foto’s en verzamelt ze op Instagram-account virtualgeographic. Hij herkent die afleiding terwijl hij speelt. “Vaak speel ik een spel eerst helemaal door”, zegt hij, “en dan ga ik terug en maak ik foto’s. Anders ben ik steeds met twee dingen bezig. Daarnaast helpt eerst doorspelen om te zien of ik er überhaupt foto’s van wil nemen.” Niet alle games zijn daar geschikt voor. “Ik speel veel goede games waar ik niet geïnteresseerd raak om de camera erbij te pakken.”
Voor Pollock begon het allemaal zo’n zes jaar geleden, met games als Deus Ex: Human Revolution en Skyrim. Hoewel enkele games toen al een fotomodus hadden, pakte Pollock het anders aan. “Ik gebruikte de camera op mijn telefoon en fotografeerde de tv”, zegt hij. “Dan ging er een Instagram-achtig filter overheen. Het was heel lo-fi, maar voor mij was het een geweldige manier van instappen.”
Uiteindelijk kreeg hij er genoeg van en stapte hij over naar in-game camera’s. Pollock gebruikt bijvoorbeeld Nvidia’s Ansel om zijn foto’s in te maken. Ansel zorgt dat het beeld helemaal naar wens is te positioneren, biedt hoge resoluties en geeft toegang tot filters. Het is zelfs mogelijk om plaatjes in HDR of 360 graden op te nemen. Een droom voor gamefotografen.
Originele foto in Disneyland
Het zou te kort door de bocht zijn om te zeggen dat zo’n rondvliegende camera in combinatie met een zorgvuldig samengestelde wereld door ontwikkelaars automatisch voor topfoto’s zorgt. “Vergelijk het met originele en interessante foto’s maken in Disneyland”, is de treffende metafoor van Pollock. “Je hebt te maken met een omgeving die is gebouwd om op een bepaalde manier te ervaren. Wees daarvan bewust en probeer vervolgens je eigen interesses te volgen. Simpelweg ‘iets moois’ is niet genoeg voor een goede foto.”
Niet iedereen noemt wat hij doet daadwerkelijk fotografie, zegt Pollock. Virtueel licht en camera’s werken heel anders dan in de echte wereld. “Veel effecten die je met een gewone camera voor lief neemt, zoals scherptediepte of langdurige belichting, zijn vrijwel niet te gebruiken in games. Wel kun je de camera op onmogelijke plekken krijgen of de actie tot stilstand brengen, maar dat maakt foto’s soms onnatuurlijk en een beetje vreemd. Dat probeer ik in mijn plaatjes te ontwijken.”
Het beslissende moment
Er is nog een verschil met fotografie in de echte wereld, zegt curator Mirjam Kooiman van fotomuseum Foam in Amsterdam. “De kunst van fotografie werd lange tijd beoordeeld op het idee van ‘decisive moment’, een uitspraak van de beroemde fotograaf Henri Cartier-Bresson”, zegt ze. “Hierbij is het de kunst om dat ene moment op de juiste manier te vereeuwigen met de camera, voordat het weer voorbij is.”
Kooiman erkent dat er veel interessante projecten te noemen zijn die niet meer volgens het principe van ‘the decisive moment’ zijn gemaakt. “In-game fotografie valt al helemaal niet meer volgens dit idee te beoordelen. De fotomodus in games gaat totaal voorbij aan het idee van een momentopname. De kunst zit hem dus ergens anders in. Mogelijk is dat de motivatie van de in-game fotograaf om een bepaald moment vast te leggen. Het zijn dan meer de artistieke overwegingen die het voor mij interessant maken.”
Het is een eeuwige discussie: zijn games eigenlijk wel kunst? In enkele musea voor hedendaagse kunst doken ze al in verschillende vormen op. En gamefoto’s? Is daarvoor plek in een fotomuseum? “Ja, wellicht”, luidt daarop het antwoord van de curator. Ze doet onderzoek naar dit thema. “Fotografiemusea weten nog te weinig over het onderwerp, denk ik. Maar het is belangrijk om constant te ontdekken welke nieuwe vormen het medium van fotografie aanneemt.”
Anonieme games
James Pollock fotografeert in games op een vrij traditionele manier. Op zijn Instagrampagina zien we een stilleven op straat, een lichtval door het raam en vier mannen van boven aan een pokertafel. Uit welke games de foto’s komen is bijna niet te zien, en eigenlijk ook helemaal niet belangrijk. Waar veel screenshots op sociale media gratis promotie zijn voor spellen, zijn die van Pollock dat nauwelijks.
Als een voorbeeld daarvan noemt hij één van zijn favorieten (foto boven). Het plaatje toont meerdere mensen. Slechts één van hen is scherp en vangt het licht. “Het is niet duidelijk welke game dit is”, zegt hij. “Geen van de mensen is belangrijk in het spel en er wijst niets op gameplay. Het vertelt een ander verhaal dan waar de makers voor gingen. Dat is een testament aan het werk dat zij leverden: dat iemand als ik het kan ondergraven en verkennen.”