Heb je laatst nog Doom gespeeld? Ik kan het je van harte aanbevelen, want het is bizar hoe goed de allereerste Doom oud is geworden. Niet in de laatste plaats door de talloze makers van mods voor het spel, die Doom zo vers hebben weten te houden. En natuurlijk door het revolutionaire werk van ontwikkelaar id zelf. Als een van de grootvaders van het first person shooter-genre heeft Doom talloze games beïnvloed, zonder iets van de eigen relevantie te verliezen.
Meer gesproken verhalen horen? Abonneer je op onze podcast Laadscherm Voorgelezen
Naarmate ik ouder word, ga ik Doom alleen maar meer waarderen. Ik raak ook steeds meer geïnteresseerd in de subcultuur rondom deze game. Mijn relatie met de klassieke shooter verandert eigenlijk voortdurend. Toen ik Doom voor het eerst speelde, was ik diep onder de indruk van hoe gewelddadig de actie was en hoe eng de game soms uit de hoek kon komen. Je was dan wel een stoere ruimtemarinier met een enorm arsenaal aan wapens, maar gangen met knipperende lichten waarin je de demonen steeds maar even kon zien (maar altijd kon horen), waren intens spannend. Ook was ik er jarenlang van overtuigd dat Doom maar acht levels had. Dat ik al die tijd de shareware-versie heb aangezien voor het complete spel, zegt veel over hoe fantastisch die eerste episode in elkaar steekt.
Vergelijk de plattegrond van een gemiddeld level uit Doom maar eens met een level uit een moderne shooter. De marsbasissen uit Doom hebben een doolhofachtige opzet die ervoor zorgt dat je regelmatig verdwaalt op zoek naar de juiste deur of key card. Probeer maar eens de weg kwijt te raken in de singleplayer van een recente Call of Duty; dat gaat je niet lukken. Doom moedigt dwalen door de levels alleen maar verder aan door nieuwsgierige spelers te belonen met geheime schakelaars die weer verborgen doorgangen openen. Dooms level design zou door andere shooters best wat vaker geïmiteerd mogen worden.
Snelheidsduivel
Minstens zo wonderlijk is hoe verschrikkelijk snel Doom voelt. Met een rotgang scheur je door de gangen van de buitenaardse levels terwijl je het vuur opent op allerlei demonisch gespuis. De snelheid waarmee je rent geeft je niet alleen maar het gevoel dat je onoverwinnelijk bent, je kunt hierdoor ook de vuurballen die op je afkomen ontwijken door snel naar links of rechts te bewegen. In Doom zijn er geen muurtjes van een meter hoog waar je achter kunt schuilen.
Die hoge snelheid is niet echt een probleem bij het mikken, omdat je in Doom niet op de verticale as hoeft te richten. Zolang een demoon voor de loop van je geweer staat maakt het niet uit of ze zich hoger of lager bevinden. Het vraagt misschien om wat minder moeite van de speler, maar dat zit het schietplezier eigenlijk helemaal niet in de weg.
Doom Forever
Iedere keer dat ik Doom opstart, ben ik opnieuw onder de indruk van wat deze game in 1993 voor elkaar heeft gekregen. Met de jaren zijn de oppervlakkige opvallendheden van het spel steeds meer naar de achtergrond verdwenen. Het groteske geweld is allang niet zo schokkend meer, de demonische beeltenissen eerder grappig en de graphics die ooit baanbrekend waren, zijn vandaag de dag alleen nog verdienstelijk. Wat nu vooral opvalt is hoe verschrikkelijk goed dit spel na al die tijd nog in elkaar steekt.
En ik ben niet de enige die daar zo over denkt. De fundering van Doom is zo sterk dat er nog steeds mods uitkomen die het spel op allerlei manieren uitrekken, verbeteren en verknippen. Doom WAD’s (kort voor ‘Where’s All the Data?’) zijn nog steeds een begrip en worden volop gemaakt. Zelfs John Romero – nota bene een van de oorspronkelijke makers van de eerste Doom – brengt binnenkort een onofficiële vijfde episode uit met daarin flink wat nieuwe levels.
Een mod voor iedere gelegenheid
Ik volg de wondere WAD-wereld via YouTuber Mr Icarus, die er zijn niche van heeft gemaakt. Zijn hernieuwde fascinatie voor Doom vloeide voort uit onvrede over het spelontwerp van veel moderne games. Mr Icarus raakte erdoor verveeld en besloot daarom zijn heil op een andere plek te zoeken, of beter gezegd: in een andere tijd. “Ik hoorde hier en daar wat dingen over mods en nieuwe levels voor Doom op gamesites en fora. Het leek mij wel interessant om dat eens te proberen. Hoe meer ik zocht, hoe meer ik er vond en ik ontdekte ook hoe divers ze konden zijn. Het was fascinerend.”
Door het enorme aanbod en de afwisseling blijft Mr Icarus samen met een heleboel andere spelers terugkeren naar Doom. “Er is zoveel om uit te kiezen. Je zou best kunnen zeggen dat er een Doom-mod is voor iedere gelegenheid.” Een blik op zijn kanaal lijkt dat statement te bevestigen. De ene mod past gigantische delen van het spel aan met nieuwe locaties en vijanden, waardoor het een compleet andere game wordt. De andere is een bizarre verzameling van nieuwe en bijzonder onhandige wapens. Een tandenborstel om de demonen mee neer te steken of een shotgun waarvan de kogels de eerste paar keer op de grond vallen voordat je eindelijk kan herladen.
Nostalgie niet nodig
“Ik ben dol op die veelzijdigheid en creativiteit”, legt Mr Icarus uit. “Een getalenteerde groep mensen kan een klassieke FPS uit 1993 afstoffen om er allerlei nieuwe dingen mee te maken en het opnieuw te laten schitteren.” Omdat Doom al zo lang meegaat, zijn modders steeds beter geworden en halen ze alle potentie uit de robuuste engine van de game.
Er worden daarom nog steeds de meest wonderlijke creaties gemaakt. Het recentelijke Doom Golf, waarin je een potje kan golfen in de Doom engine, is daar het zoveelste voorbeeld van. De veelzijdigheid en kwaliteit van Doom overstijgt nostalgie. Om Doom vandaag de dag te kunnen waarderen, hoef je de game echt niet 25 jaar geleden al eens stukgespeeld te hebben. Doom is tijdloos. Doom is voor eeuwig.